ТАЗАРВ

Тазарв яке аз парандагони зеботарин ва хушҷилои Тоҷикистон ба ҳисоб меравад. Ин паранда дар қитъаи Авруосиё васеъ паҳн гардидааст ва зернамуду хелҳои зиёд дорад. Дар Тоҷикистон зернамудҳои тоҷикӣ (Phasanus colchicus bianchii), зарафшонӣ (Phasanus colchicus zeravshanicus) ва сирдарёии (Phasanus colchicus turkestanicus) тазарв паҳн гардидааст. Ҳар сеи ин зернамудҳо дар зери таҳдиди маҳвшавӣ қарор дошта, ба Китоби сурхи Тоҷикистон дохил карда шудаанд.
Зернамуди тазарви тоҷикӣ дар туғайзорҳои водии Вахш, соҳили рости дарёи Панҷ, поёноби дарёҳои Қизилсу ва Кофарниҳон, соҳилҳои дарёҳои Ширкент, Қаратоғ, Хонақоҳ ва мавзеъҳои кишоварзии водии Ҳисор вомехӯрад. Ҷамоаи нисбатан устувори ин зернамуд дар мамнӯъгоҳи “Бешаи палангон” боқӣ мондааст.
Зернамуди зарафшонии тазарв паҳншавии маҳдуд дошта, дар туғайзорҳои дарёи Зарафшон ва зернамуди сирдарёии он дар водии дарёи Сир вомехӯрад. Муҳити хоси сукунати тазарв башазори санҷид ва патта, буттазор ва қамишзори соҳилӣ ба ҳисоб меравад.
Тазарв парандаи сернасл аст. Дар шароити Тоҷикистон моҳҳои апрел-май афзоиш мекунад. Ҷинсҳои модина аз 8 то 12 тухм мегузоранд. Ҷинси наринаи тазарв нисбат ба ҷинси модинаи он калонҷусса буда, бо парҳои ҷилодори худ фарқ мекунад. Тазарв аз тухм ва меваи растаниҳои гуногун ғизо мегирад. Дар мавсими тирамоҳу зимистон дар таркиби ғизои тазарв меваи санҷид нақши муҳим мебозад.
Дар гузаштаи на он қадар дур, тазарв парандаи сершумори туғайзорҳои Тоҷикистон ба ҳисоб мерафт. Аз худ намудани туғайзорҳо, истифодаи заҳрхимикатҳо бар зидди ҳашароти зараррасони зироатҳои кишоварзӣ ва шикори ғайриқонунӣ боиси маҳдуд гардидани саршумори ҳар се зернамуди тазарв гардид. Ворид намудани зернамудҳои бегона ва зотҳои дурагаи тазарв аз минтақаҳои дигар, барои зернамудҳои таҳҷоии тазарв хавфи калон дорад. Ба табиат сар додани ин зернамудҳо ва зотҳо метавонад сабаби нобудшавии зернамудҳои таҳҷоӣ гардад. Тазарв парандаи фоидарасон аст, зеро шумораи зиёди ҳашароти зараррасони зироатҳои кишоварзиро нобуд месозад. Дар сурати зиёд ва барқарор гардидани саршумор, тазарв метавонад объекти муҳими шикорӣ гардад.
Тазарв рамзи туғайзорҳои Тоҷикистон аст. Ҳифзу нигоҳдорӣ ва барқарорсозии саршумори ин парандаи нодир тақозо менамояд, ки мавзеъҳои хоси зисти он таҳти муҳофизати ҷиддӣ қарор гиранд ва бар зидди шикори ғайриқонунӣ чораҳои муассир андешида шаванд.